SILENT NIGHT hay ĐÊM THÁNH VÔ CÙNG (Bài 036)

Cứ mỗi năm trước một tuần hoặc sau ngày Lễ Tạ Ơn (26/11/09) ở Hoa Kỳ thì các đài phát thanh đồng loạt cho phát nhạc Giáng Sinh vang vang trên các làn sóng điện. Những ngày còn đi làm, ngồi trên xe hơi đến sở hoặc trở về nhà, lúc nào tôi cũng mở radio để nghe thời tiết và nhạc; thì các bài nhạc Giáng Sinh đủ mọi thể loại, đủ mọi thời gian cũ mới đã làm cho tâm hồn tôi rộn rã, nao nức đón nhận một niềm vui từ ngày lễ trọng thể của Thiên Chúa giáo đã quốc tế hóa thành ngày vui chung cho toàn nhân loại trên quả địa cầu nầy. Trong số những bài ca Giáng sinh này bài nào cũng đặc sắc nhưng duy có bài Silent Night được dịch sang tiếng Việt là Đêm thánh vô cùng* là làm cho tôi có nhiều ấn tượng mạnh và càng nghe càng thích.

Bài Silent night đúng như tên gọi, âm thanh thật là nhẹ nhàng chậm rải; tiếng nhạc se sẽ lắng động như e sợ phá tan cái tĩnh mịch của đêm trường. Các nốt nhạc hết sức đơn giản đã kết thành một bài nhạc trong sáng lung linh trong đêm đông giá rét, tiếng nhạc khi trầm trầm quấn quít trên các mái nhà tuyết phủ, lúc lại vút cao lên không gian sâu thẳm rồi bất chợt rơi đột ngột xuống trần thế. Bài nhạc không phải dễ ca, tôi nghe nhiều ca sĩ khác nhau ca, nhưng cứ y như ca sĩ nào ca như tiếng thở của âm thanh, nhẹ nhàng êm ái trong suốt, lời ca có lúc như giá băng, lúc lên cao trong vắt như gió thoảng và khi xuống trầm như hơi thở dài của đêm trường thì người đó đạt được độ truyền cảm của Silent night. Những ngày tôi còn ở Saigon thì cứ mỗi lần đi Lễ đêm Noel khuya mà nghe bài nhạc nầy, tôi cảm thấy như có một luồng khí lạnh buốc giá đâu đó truyền vào người. Ngày nay ở Virginia có 4 mùa thì bài nhạc nầy tôi nghe vào đêm Giáng sinh lạnh lẽo thật là tuyệt diệu y như tiếng nhạc thiên thần ca vọng về từ cõi xa xăm hằng hà sa số vì sao lúc ẩn lúc hiện trên nền trời bao la. Các nhà bình luận cho rằng bài nầy viết theo giai điệu  nhạc truyền thống của vùng nông thôn, pha trộn nét đặc trưng của dân ca Áo, nhưng tôi rất tiếc chưa từng thưởng thức loại nhạc ấy nên không rõ nó như thế nào. Chỉ được biết bài nhạc được linh mục Josef Mohr viết lời từ năm 1816 nhưng mãi đến năm 1818 mới được Franz Xaver Gruber phổ nhạc gắp rút trong đêm 25 và trình bày ngay sau đó trong thánh lễ Giáng sinh 25/12/1818 tại nhà thờ Thánh Nicholas ở Obendorf , Áo quốc. Hai ông Mohr và Gruber đều là người Áo nhưng bài nhạc viết bằng tiếng Đức có tên là Stille Nacht.

Người ta tin rằng ca khúc giáng sinh này được dịch ra hơn 300 thứ tiếng trên thế giới, và là một trong những bài hát được yêu thích nhất trong mọi thời đại. Ca khúc trình diễn không cần nhạc cụ chỉ sử dụng hòa âm mà thôi cũng quá đổi phong phú âm điệu của bài nhạc. Xin các bạn thưởng thức cùng một bản nhạc Silent Night diễn đạt qua bao nhiêu giọng ca và cách trình diễn khác nhau mà vẫn giữ được nhạc điệu độc đáo của đêm Giáng sinh lung linh huyền ảo.

*Bài nhạc Silent Night được chuyển sang tiếng Việt do Nhạc sĩ-Ca trưởng Hải Linh (1920-1988) học nhạc tại Pháp, chuyên viết nhạc “Tôn vinh Thiên Chúa và táng tụng quê hương” cũng là tác giả bài nhạc Giáng sinh nổi tiếng của Việt Nam: Hang Bêlem (do ca đoàn Phát Diệm hát lần đầu tiên trong thánh lễ đêm Giáng Sinh 1945).

LONG-NHI